Nicienie to niezwykle zróżnicowana grupa organizmów zasiedlająca niemal wszystkie środowiska – od wód morskich po glebę Twojego ogrodu. W artykule przyglądamy się bliżej ich roli w ekosystemie, ze szczególnym uwzględnieniem nicieni glebowych.

Różnorodność i środowiska życia

Nicienie można znaleźć w morzach, jeziorach, mchach, porostach, a nawet w tkankach roślin. Choć opisano już ponad 30 000 gatunków, większość z nich to mieszkańcy środowisk wodnych i glebowych.

Grupy troficzne nicieni

Wyróżniamy kilka podstawowych grup:

• Saprobionty – żywią się bakteriami i grzybami (liczne w kompostach),
• Pasożyty – atakują korzenie lub części nadziemne roślin,
• Drapieżcy – polują na inne drobne organizmy, w tym inne nicienie.

Każda z tych grup odgrywa inną rolę w glebie – od wspierania procesów rozkładu materii organicznej, po szkodliwe działanie na systemy korzeniowe roślin.

Szkodliwe nicienie w ogrodzie

Niektóre nicienie powodują poważne uszkodzenia korzeni roślin – szczególnie warzyw korzeniowych. Objawy takie jak rozwidlanie korzeni, zahamowanie wzrostu czy więdnięcie mogą wskazywać na ich obecność. Typowym szkodnikiem w Polsce jest guzak północny (Meloidogyne hapla), który powoduje charakterystyczne narośla na korzeniach wielu roślin.

Jak rozpoznać zagrożenie?

Objawy żerowania nicieni mogą być mylone z niedoborami składników odżywczych lub chorobami grzybowymi. Warto obserwować:

• korzenie (zgrubienia, nekrozy),
• liście (plamy, chlorozy, deformacje),
• ogólny stan roślin, zahamowanie wzrostu.

Objawy często są widoczne dopiero w drugiej połowie sezonu wegetacyjnego, gdy populacje nicieni znacząco wzrosną.

Badania gleby – klucz do działania

W przypadku podejrzenia obecności szkodliwych nicieni warto zlecić profesjonalne badania gleby. Analiza mikrobiologiczna pozwala na:

• identyfikację obecnych nicieni,
• określenie ich liczebności,
• dobranie odpowiednich metod ochrony roślin,
• zaplanowanie działań prewencyjnych na kolejny sezon.

Badania warto wykonać szczególnie przed założeniem nowego ogrodu, warzywnika czy sadu, a także przy wystąpieniu niewyjaśnionych problemów z roślinami.

Naturalne sposoby ograniczania nicieni

Jeśli w ogrodzie pojawiły się objawy świadczące o obecności nicieni, warto działać naturalnie. Do sprawdzonych metod należą:

• ekstrakty roślinne: czosnek (Allium sativum), tymianek (Thymus vulgaris), goździkowiec (Syzygium aromaticum),
• nawozy organiczne z dodatkiem chityny, mączki kostnej lub odpady z cukrowni,
• biopreparaty zawierające chitozan (np. z odchodów owadów – fraas),
• odpowiednie zmianowanie roślin w ogrodzie,
• kontrola sadzonek przed zakupem (brak zgrubień, nekroz, deformacji korzeni i liści).

Podsumowanie

Nicienie glebowe mogą być zarówno sprzymierzeńcem, jak i wrogiem ogrodnika. Zrozumienie ich funkcji, prowadzenie regularnych badań gleby i wdrażanie naturalnych metod ochrony to klucz do zdrowego ogrodu.

Zachęcamy do świadomej obserwacji swoich roślin i reagowania na pierwsze niepokojące objawy. Zdrowie roślin zaczyna się pod ziemią! 🌱

📍 Skontaktuj się z nami, jeśli potrzebujesz wsparcia lub chcesz zlecić analizę gleby: https://nefscience.pl/kontakt/

Dr Aneta Chałańska